NEGOTIANTES

NEGOTIANTES

Ciceroni foenerantes, l. 5. ad Attic. Ep. 21. Praefectur am petivit, negavi me cuiquam negotianti dare. Ubi loquitur de M. Scaptio, familiari Bruti, qui Salaminiis pecuniam foenori dederat et exigebat quaternas centesimas acerbissimus foenerator. Et sic accipit, quando Negotiatores a Mercatoribus separat: ut pro Plancio, Negotiatoribus comis, Mercatoribus iustus. Ulpianus ad Edictum Praetoris: Argentariae mensae exercitores rationem, quae ad se pertinet, edant adiectô die et Consule. Ad quod caput Edicti Ulpianus ita commentatur l. 6. π. 3. de Edend. Rationem autem esse Labeo ait ultro citro dandi, accipiendi, obligandi, solvendi sui causâ negotiationem. Ita ergo Trapezitarum seu argentariae mensae exercitorum Negotiatio est. Sic l. 19. π 1. de Institor. Dominus, qui servum institorem apud mensam pecuniis accipiendis habuit, post lebertatem quoque datam, idem per libersum negotium exercuit. Et certe pecunia foenori locata instar mercis ipsaque foeneratio species est μεταβλητικῆς sive Negotiationis. Unde apud Iulium Firmicum l. 4. c. 7. Si vero a Mercurio defluens minuta lumine Luna ad Iovem feratur, aut rationibus aut foenorum negotiationibus facit esse praepositos. Et apud Val. Max. l. 4. 8. pro negatione, uti Lipsius legit, vel nummatione aut nundinatione, prout alii, reponit Gronov. Negotiatione: Opportune mirificeque testatus, nummorum suorum, non civilis sanguinis se esse faeneratorem. Iam qui hâc praecipue negotiatione delectantur, cum pecuniam cruentam domum retulerint, quam improbandô gaudiô exsultent, etc. Notum autem, maiorem fere numeratae pecuniae partem habuisse Veteres Romanos in mensa, vel depositam, pro occasione usuros et per partes ergaturos, vel ita traditam, ut aliis foenori collocaretur aut ipsi Mensarii foeneratam haberent, quâ suô arbitriô uterentur, spem lucri sectantes. Quam in rem vide quae supra ex praefato Gronovio satis prolixe diximus, in voce Mensa. Alias Negotiatores, dicti sunt Octavio Ferrario Mercatores locupletiores, qualem Negotiatorem magnarium, Apuleius appellat l. 1. Hi mercaturam amplam, sive Negotiationem exercebant, qualis Negotiatio Sagaria, Leg. 52. §. quidem D. pro soc. Item Negotiatio lignaria, apud Capitol. intiô pertinacis. etc. Etab iis Institores mercium partem cmebant, quas minutim et carius distraherent. Proprie evim Institor παλινκάπηλος. Labeo: Etiam eos Institores dicenlos placuit. quibus Vestiarii et Linteraii dant vestem circumferendam et distrahendam. Hos itaque, ex occasu Vergiliarum, qualis futura esset hiems, coniecturam facientes, Negotiatorum avaritiae insidiari fuisse solitos, docet Plin. l. 18. c. 25. Nam si nubilus occasus fuisset, quod pluviosa hiems immineret, plus Lacernarm, quam reliquae vestis, emebant, earumque pretium augebant: Sin vero occasus fuisset serenus, augurantes futuram frigoreinfestam, alias vestes, ut Chlaenas, Endromidas Gausapinas emebant, pretiô earum intentô; sicque lucrum, quod facturus alias Negotiator erat, avertebant, Ita autem habent verba Plinii: Hôc ipso Vergiliarum Occasu fieri putant. Aliquid ad 3. Idus Nov. ut diximus, servant, quoniam id sidus etiam vestis Institoris est, et est in caelo notatu facillimum. Ergo ex occasu eius de hieme augurantur, quibus est cura insidiandi Negotiatoris avaritiae, etc. Vide praefatum Ferrarium de Re Vestiar. Parte 2. l. 1. c. 5. Hottomanno Negotiatores dicebantur cives Romani, qui in provinciis sedem ac domicilium fortunarum suarum habebant; neque Romam fere, nisi census tempore, h. e. quintô quoque annô veniebant. At Mercatores, Romae domicilium familiamque suam habebant, inde nonnumquam ad menses aliquot in provincias excurrentes, mercium exportandarum vel im portandarum causâ. Ex Negotiatoribus autem in provinciis Conventus constabant, h. e. Propraetores ac Proconsules, cum Forum haberent: ac ius dicebant, in privatis quidem causis, atque ex eorum numero Recuperatores dari solebant. Imo et in capitalium rerum quaestionibus, in consilium iidem adhibebantur, et, si cui Patronus dandus esset, ex eodem numero rogatus aliquis dabatur. Ab his Publicanos distinguit Cicer. Ep. 1. ad Q. Fratrem. Constat Asia ex eo genere civium, qui, aut quod Publicani sunt, nos summâ necessitudine attingunt: aut, quod ita negotiantur, ut locupletes sunt etc. Et in Manil. Nam Publicani suas rationes et copias in illans provinciam contulerunt: deinde coeteris ex ordinibus homines gnavi et industrii partim in Asia negotiantur partim suas et suorum in ea provincia pecunias magnas collocatas habent. Sed et tum ex hac, tum ex orat. pro Fonteio constat. Negotiatores dici Aratores; praesertim et Pecuarios. Publicanos vero eos fuisse, qui ab Aratoribus decimas, a Pecuariis scripturam, a Mercatoribus autem portorium exigebant. Sub iis vero Foeneratores et Argentarioscomprehensos fuisse, ex eadem pro Fonteio c. 1. patet: Referta Gallia Negotiatorum est, plena civium Romanorum, nemo Gallorum sine cive Romano quicquam negotii gerit: nummus in Gallia nullus, sine civium Romanorum tabulis commovetur; unae tabulae proferantur, in quibus vestigium sit aliquod, quod signisicet, pecuniam Fonteiodatam; unum ex toto Negotiatorum, Colonorum, Publicanorum, Aratorum, Pecuariorum cuariorum numero restem producant. Vide eum apud Ioann. Calvinum Lexic. Iurid. ut et supra. Theod. Marcilio Negotiatio Mercaturâ honestior. Quâ utrâque cum interdictum Romae esset Senatoribus lege Claudiâ primum, dein et Iuliâ: Equitibus tamen negotiatio publicorum seu vectigaliuns honesta erat, in rebus privatis vero mercaturam exercere non solebant, nisi in re sua, ut praediorum suorum fructibus, quales Α᾿υτοπῶλαι Interpreti Aristophanis in Plutum. Plebeii autem Mercatores erant: quibus tamen et ipsis coemere quod pluris postea distrahas, turpe habitum. Vide cum ad Vespas. Suetonii c. 16. de Negotiatoribus Servu, et ancillis negotiationi a dominabus praepositis, vide paulo infra. Coeterum Mercurium inprimis Negotiatores coluisse, diximus in voce Mercatura. De Servis, Negotiatores fuisse, indicat Marcianus, leg. 65. ff. de Leg. cum inquit, Legatis Servis, exceptis Negotiatoribus, Labeo scripsit etc. qui, quoniam negotiationes multae erant, singulari quisque nomenclatur insigniti. Hinc Boarios, Pullarios, Ferrarios, Aerarios, Frumentarios, Vinarios, Vestiarios, Sagarios Negotiatores legimus non semel, aliosque non paucos. Pulchre Cassiodor. Variar. l. 6. c. 7. Negotiatores quos humanae vitae constat necessarios, huic potestati manifestum est esse subiectos: Nam, quidquid in vestibus, quidquid in aere, quidquid in argento, quidquid in gemmis ambitio bumana potest habere pretiosum, tuis ordinationibus obsecundat etc. Erant autem servi hi praepositi negotii exercendi causâ, veluti ad emendum, locandum, conducendum. Sed et ancillas Negotiationi a dominabus fuisse praepositas, Iurisconsulti testantur, l. 7. et. 8. ff. de instit. act. l. 5. §. 2. ff. de tribut. act. Vide Laur. Pignorium Comm. de Servis. et Tit. Popmam de operis Servarum: uti de Iudaeis ac Samaritanis, Negotiatoribus Plerumque operas suas locantibus, infra voce Samaria.